تاریخ شروع: ۱۴۰۱/۱۲/۱۵تاریخ پایان: ۱۴۰۱/۱۲/۱۵تعداد بازدید: ۴۶ حکمرانی فضای مجازی یعنی در اختیار گرفتن شکل و جهت‌گیری کلان فضای مجازی که با مرجعیت در سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و ... به دست می‌آید
نوع رویداد: جلسات و مجامع
سطح برگزاری: سراسری
آدرس محل برگزاری: قم - دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی
محورهای رویداد: به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی، نشست چیستی حکمرانی اسلام در فضای مجازی از سلسله نشست‌های علمی حکمرانی اسلام در فضای مجازی به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی، به مناسبت سالروز تشکیل شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی(روز فضای مجازی) برگزار گردید.
در این نشست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابوالحسن حسنی ، استاد حوزه و دانشگاه بابیان اینکه امروزه ابزارهای جدیدی به وجود آمده که عدم امکان تمرکز قدرت را بیشتر به چشم آورده است، اظهار داشت: مفهوم حکمرانی برای مقید کردن و تقویت حکومت -به معنای سنتی و توزیع قدرت- به کار گرفته‌شده است. دولت‌ها، نهادهای مردمیِ رسمی و نیمه‌رسمی مانند اتحادیه‌های صنفی و هیئت‌های مذهبی، گروه‌های مردمی عام مانند طوایف و قبایل، گروهای مردمی خاص مانند دانشمندان و سلبریتی‌ها، توده‌های عمومی مردم و برخی گروه‌های برون‌مرزی می‌توانند در یک جامعه‌ی سیاسی مؤثر بوده و قدرت در میان همه این گروه‌ها توزیع می‌شود بنابراین توازن قدرت در میان این گروه‌ها به معنای ذی‌نقش بودن آن‌ها در امور جامعه سیاسی طبیعی است.
وی ادامه داد: به‌اندازه‌ای که میان ذی‌نقش‌های متنوع در اداره جامعه سیاسی هماهنگی شکل گیرد، حکمرانی هم شکل‌گرفته است. حکمرانی، ساختاری است که تعیین می‌کند کدام ذی‌نقش در چه امری، به چه شکلی و در چه حدی می‌تواند ایفای نقش کند و اینکه تصمیمات و ارزش‌های ذی‌نقشان دیگر چگونه با این ذی‌نقش هماهنگ شود. این معنا از حکمرانی نیازمند یک مرکزیت است اما این مرکزیت اراده مطلقه نیست و دقیقاً به تعبیر ولایت با عاقلان قابل بیان است.
این استاد حوزه و دانشگاه به تعریف زیرساخت‌های جامعه پرداخت و تصریح کرد: زیرساخت‌ها اموری هستند که جامعه هویت واقعی خود را روی آن بنا می‌کند و حکومت‌ها در زیرساخت‌های جامعه نمی‌توانند دخالت کنند بلکه روی آن‌ها ساخت های خود را بنا می‌کنند و با این روش حکمرانی خود را پیش می‌برند. درعین‌حال لازم به ذکر است که حکمرانی‌ها از حکومت و ابزار قوه قاهره نیز بهره‌مند هستند از این جهت مفهوم حکمرانی بسیار قوی است.
حجت‌الاسلام ابوالحسن حسنی به ویژگی‌های عصر فضای مجازی اشاره کرد و گفت: در عصر فضای مجازی مفهوم حکمرانی گسترش زیادی پیداکرده است زیرا یکسری ابزارها در این عصر ایجادشده که حکومت‌ها را تضعیف و قدرت قانون و توان ابزار قهریه را کمتر می‌کند؛ البته در سوی مقابل نیز ابزارهایی ایجاد شد که قدرت قانون و قدرت ابزارهای قاهرانه را زیاد کرده است. این ابزارها -که به تضعیف حکومت‌ها منجر شد- آزادی‌هایی ایجاد کرده و گاهی فراتر از قوانین طبیعی به نظر می‌رسند به‌عنوان نمونه یک فرد در خانه خود نشسته است و در کشور دیگری سخنرانی می‌کند. این ویژگی‌های فضای مجازی فی حد نفسه نه تهدید هستند و نه فرصت اما می‌تواند هم تهدید و هم فرصت محسوب شوند.
وی ادامه داد: این نحوه‌ی آزادی از دولت‌ها که ناشی از فضای مجازی است، نظام منافع و روابط را بر هم زده است به‌گونه‌ای که هر شخصی می‌تواند منافع و روابط خودش را درجایی فراتر از قوانین حکومت‌ها تعریف کند. از طرفی این ویژگی‌ها، نظارت دولت‌ها بر فضای قلمروی خود در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگ، ارزش هویت ملی و وفاداری ملی را کاهش داده و هویت فراملی را جایگزین آن‌ها می‌کند. مفاهیمی مانند منافع ملی، امنیت ملی و اقتصاد ملی رو به تحلیل رفته و ناتوانی دولت‌ها در تأمین رفاه، آزادی، امنیت و امکان مهاجرت را بیشتر می‌کند. مجموعه این امور منجر به انتقال قدرت از دولت‌ها به گروه‌ها و ذی‌نقش‌های دیگر ملی و فراملی می‌شود. این ویژگی‌ها می‌تواند به کمرنگ شدن و شاید محو مرزهای سیاسی منجر شود چراکه فضای مجازی فرامکانی است و کاربر در مرزهای جغرافیایی و محدودیت‌های آمرانه دولت‌ها قرار ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه بابیان اینکه در عصر فضای مجازی امکان عمل فرامرزی به تک‌تک افراد جوامع بشری تعمیم داده‌شده است، خاطرنشان کرد: حکمرانی فضای مجازی یعنی در اختیار گرفتن شکل و جهت‌گیری کلان فضای مجازی که با مرجعیت در سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، عرضه استانداردها، پروتکل‌ها، الگوریتم‌ها، سناریوها و مجوزها به دست می‌آید. اگر گستره این مرجعیت جهانی باشد حکمرانی جهانی فضای مجازی شکل می‌گیرد و اگر این مرجعیت در چارچوب اسلامی شکل گیرد، حکمرانی جهانی اسلامی فضای مجازی شکل‌گرفته است.
وی افزود: جهان مجازی به سمتی حرکت می‌کند که به‌مرور حکمرانی‌های قوی، به ماورای مرزهای سرزمینی توسعه می‌یابند و حکمرانی‌های ضعیف در دل حکمرانی‌های قوی هضم می‌شوند. در عصر پیشا مجازی داشتن یک سرزمین معین از لوازم وجودی دولت‌ها بود اما در عصر فضای مجازی در چنین آموزه‌هایی تردیدهایی حاصل می‌شود و قوت به معنای توان هدایت اراده‌ها، بیشتر از قدرت اهمیت می‌کند. استکبار جهانی از طریق پلتفرم‌های جهانی خود، به‌گونه‌ای دست به کشورگشایی زده و در الگوی روابط بین‌الملل عمومی و خصوصی تغییرات اساسی پیداشده است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: آموزه‌های فقهی و کلامی به ما نشان می‌دهد که این نوع از حکمرانی می‌تواند اسلامی باشد. در روایت فراوان آمده است که می‌فرماید دین‌داری باید آسان و کم‌هزینه باشد و عزت ایمانی باید توسعه پیدا کند و به نمایش درآمده و قدرت خود را آشکار کند یعنی نمایش قدرت، مطلوب شارع مقدس است و این مطلوب باید محقق شود اما این موضوع از سنخ احکام تکلیفی نبوده و از سنخ سیاست است که به تمام احکام دیگر جهت می‌دهد.
وی گفت: ما می‌توانیم برای پروتکل‌ها، الگوریتم‌ها، سناریوها و ... آموزه‌های بسیار قوی از نظام معرفت عقلانی-وحیانی به دست آوریم و نیز از تقسیم‌بندی احکام به تکلیفی و وضعی استفاده کنیم. دستورات عملی دیگری در معارف وحیانی وجود دارند که از سنخ احکام و سیاست نیستند و از آن‌ها می‌توان در طراحی عناصر حکمرانی فضای مجازی بهره برد. از حیث معارف کلامی هم اسلام، دین محدود به یک قوم و یا یک زمان نیست بلکه دینی برای همه انسان‌هاست و ازاین‌جهت اسلام می‌تواند آموزه‌های کلامی را در همه‌جا اعمال کند بنابراین مفهوم حکمرانی جهانی اسلامی فضای مجازی مفهومی کاملاً معنادار و قابل تحقق است.
عناوین نشست ها :
سخنرانان :
مخاطبان:
